Dary lasu

Las od zawsze odgrywał ogromną rolę w życiu człowieka – dawał mu schronienie, pokarm i opał. Pomimo rozwoju cywilizacyjnego znaczenie lasu nadal jest bardzo duże, a jego zanik przyniósłby wiele negatywnych skutków. Współczesna gospodarka leśna opiera się więc na racjonalnym użytkowaniu zasobów leśnych, tak aby zachować je w najlepszym stanie dla przyszłych pokoleń.

Las dostarcza nam drewna. Mimo, że na pierwszy rzut oka wycinka drzew kojarzy się z niszczeniem środowiska,  okazuje się, że drewno jest najbardziej ekologicznym i odnawialnym surowcem, którego człowiek potrzebuje do codziennego funkcjonowania. Drewno wykorzystujemy jako opał. Podczas jego spalania do atmosfery uwalniana jest o wiele mniejsza ilość szkodliwych substancji niż w przypadku spalania węgla. Jest też znakomitym surowcem, wykorzystywanym w budownictwie, produkcji przedmiotów codziennego użytku, sztuce oraz przemyśle papierniczym. Kto z nas chciałby mieć w domu meble, drzwi i podłogi wykonane jedynie z betonu, metalu i plastiku? Drewno nadaje domowi ciepło, jest przyjazne dla człowieka.

Las, poza drewnem, dostarcza nam wiele innych surowców, m.in.:

·         zioła leśne,

·         owoce runa leśnego, zwłaszcza borówki czarne (jagody), borówkę brusznicę, jeżyny, maliny, poziomki, żurawinę,

·         grzyby,

·         choinki świąteczne,

·         żywice naturalne,

·         korę drzewną,

·         igliwie, wykorzystywane do produkcji olejków eterycznych,

·         sok brzozowy stosowany w przemyśle spożywczym i kosmetycznym,

·         dziczyznę,

·         użytki mineralne – torf, żwir,

·         miód i wosk pszczeli pochodzący z hodowli pszczół leśnych (bartnictwo).

W Polsce występuje około 150 gatunków roślin leczniczych, wśród nich większość jest gatunkami leśnymi. Surowcami zielarskimi są m.in. owoce dzikiej róży, kora dębu, kwiaty i owoce bzu czarnego, kwiaty lipy, ziele jemioły, kozłka lekarskiego, macierzanki piaskowej, bluszczu i maliny.

Owoce runa leśnego to prawdziwe bomby witaminowe, zawierające duże stężenie witaminy C. Kilogram owoców dzikiej róży zawiera tyle witaminy C ile dziesięć kilogramów cytryny! Dodatkowo  owoce leśne obfitują w witaminę B1, B2, PP, K  i A. Ponadto mają one niepowtarzalny smak i rosną w warunkach o niewielkim skażeniu środowiska, w przeciwieństwie do owoców hodowanych przez człowieka.

W lesie występuje ogromne bogactwo grzybów, tych jadalnych szacuje się, że jest ponad 1000 gatunków. Jednak zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 17 maja 2011 r. do obrotu dopuszczone są tylko 44 gatunki, m.in. borowik szlachetny, podgrzybek brunatny, mleczaj rydz, koźlarz babka i pieprznik jadalny (kurka).

Kiedy zbliżają się święta Bożego Narodzenia wielu z nas pragnie mieć w domu choinkę pachnącą lasem. Choinki hodowane są na tzw. plantacjach choinkowych lub też pozyskiwane są w drzewostanach, w których w danym roku zaplanowane są zabiegi pielęgnacyjno-hodowlane. Oznacza to, że ich wycinanie nie narusza równowagi ekosystemu leśnego, a my dzięki temu możemy cieszyć się świeżym, pachnącym drzewkiem świątecznym.

Dawniej na dużą skalę pozyskiwano z lasu żywicę, którą wykorzystywano do produkcji terpentyny i kalafonii (substancje wykorzystywane do produkcji farb, lakierów, leków, środków owado- i  grzybobójczych). Obecnie pozyskanie to jest symboliczne, jednak do dziś możemy natknąć się w lesie na sosny ze spałami żywiczarskimi.

Podobnie symbolicznie praktykowane jest bartnictwo w lasach, jednak świadomość społeczeństwa na temat roli pszczół w środowisku z roku na rok wzrasta i ten zapomniany przez wielu fach wraca w ostatnim czasie do łask.

Nie zapominajmy także, że darem lasu jest jego funkcja pozaprodukcyjna – edukacyjna, rekreacyjna i ochronna. Las pochłania pyły i zanieczyszczenia powietrza, chroni gleby przed erozją, powodzią, chroni przed hałasem, jest miejscem pracy i wypoczynku wielu ludzi, służy badaniom naukowym. Jest również natchnieniem dla artystów i stanowi nasze dziedzictwo kulturowe.